Od 28 kwietnia 2023 roku w Polsce obowiązuje nakaz posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej dla wszystkich budynków, zarówno nowych, jak i istniejących, które są przedmiotem sprzedaży lub wynajmu. Dokument ten ocenia efektywność energetyczną nieruchomości, uwzględniając zużycie energii na cele ogrzewania, wentylacji, podgrzewania wody oraz oświetlenia. Wprowadzenie tych regulacji ma na celu zwiększenie świadomości energetycznej oraz promowanie budownictwa energooszczędnego.
Kontrole posiadania i zgodności świadectw charakterystyki energetycznej mogą być inicjowane w różnych sytuacjach. Przede wszystkim, organy nadzoru budowlanego mają prawo sprawdzić, czy właściciel nieruchomości dopełnił obowiązku posiadania aktualnego świadectwa podczas sprzedaży lub wynajmu.
Dodatkowo, podczas procedur odbioru nowo wybudowanych budynków, inwestor musi przedstawić odpowiednie świadectwo jako część dokumentacji odbiorowej. W przypadku braku tego dokumentu odbiór może zostać opóźniony lub nawet wstrzymany.
Warto również zauważyć, że potencjalni nabywcy lub najemcy mają prawo żądać wglądu do świadectwa energetycznego przed finalizacją transakcji. Brak możliwości przedstawienia takiego dokumentu może wpłynąć negatywnie na decyzję kupującego lub wynajmującego oraz obniżyć wartość rynkową nieruchomości.
Nieposiadanie wymaganego świadectwa charakterystyki energetycznej może prowadzić do szeregu sankcji i problemów prawnych. Przede wszystkim, właściciel nieruchomości naraża się na kary finansowe nakładane przez organy nadzoru budowlanego. Wysokość tych kar może być znacząca i zależy od indywidualnych okoliczności oraz stopnia naruszenia przepisów.
Ponadto brak świadectwa może skutkować trudnościami w procesie sprzedaży lub wynajmu nieruchomości. Potencjalni nabywcy lub najemcy mogą zrezygnować z transakcji, lub domagać się obniżenia ceny, argumentując to brakiem informacji o efektywności energetycznej budynku. W skrajnych przypadkach transakcja może zostać unieważniona, co generuje dodatkowe koszty i straty dla właściciela.
Proces kontroli świadectwa energetycznego rozpoczyna się od weryfikacji posiadania aktualnego i prawidłowo sporządzonego dokumentu. Organy nadzoru budowlanego mogą zażądać przedstawienia świadectwa podczas rutynowych inspekcji lub w odpowiedzi na zgłoszenia od osób trzecich. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, takich jak brak świadectwa lub posługiwanie się nieaktualnym dokumentem, właściciel nieruchomości może zostać wezwany do uzupełnienia braków w określonym terminie.
Jeśli właściciel nie dostosuje się do zaleceń, organy mają prawo nałożyć kary finansowe oraz podjąć dalsze kroki prawne. Warto podkreślić, że świadectwo energetyczne jest ważne przez 10 lat od daty jego wystawienia, pod warunkiem że w budynku nie dokonano istotnych zmian wpływających na jego charakterystykę energetyczną. W przypadku takich modyfikacji konieczne jest sporządzenie nowego świadectwa.
Posiadanie aktualnego świadectwa charakterystyki energetycznej niesie ze sobą szereg korzyści dla właścicieli nieruchomości. Przede wszystkim, dokument ten dostarcza szczegółowych informacji na temat zużycia energii w budynku, co pozwala na identyfikację obszarów wymagających poprawy i wdrożenie działań mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej. Dzięki temu możliwe jest obniżenie kosztów eksploatacyjnych oraz zwiększenie komfortu użytkowania.
Ponadto, świadectwo energetyczne stanowi istotny atut marketingowy podczas sprzedaży lub wynajmu nieruchomości. Coraz więcej klientów zwraca uwagę na aspekty ekologiczne oraz koszty związane z utrzymaniem budynku, dlatego posiadanie dokumentu potwierdzającego wysoką efektywność energetyczną może zwiększyć atrakcyjność oferty na rynku.
Wprowadzenie obowiązku posiadania świadectw charakterystyki energetycznej w Polsce jest zgodne z dyrektywami Unii Europejskiej, które mają na celu promowanie efektywności energetycznej w sektorze budowlanym. Podobne regulacje obowiązują w większości krajów członkowskich UE, jednak stopień ich egzekwowania oraz świadomość społeczna w tym zakresie różnią się w zależności od państwa.
W krajach takich jak Niemcy czy Dania, system kontroli i certyfikacji energetycznej budynków jest bardziej rozwinięty, a kary za nieprzestrzeganie przepisów są surowsze. Polska, wprowadzając nowe regulacje, dąży do zbliżenia się do standardów zachodnich sąsiadów, jednak wciąż istnieje potrzeba zwiększenia świadomości wśród właścicieli nieruchomości i firm deweloperskich na temat korzyści wynikających z posiadania świadectwa energetycznego.
